Jacob Pronkstraat, voorheen Torenstraat, rechts de toegang tot
een hofje. Op de achtergrond de Oude kerk.
Collectie Muzee Scheveningen.
'Erinneringe an 'n streitje vol beelde en gelui-je.As ik in de keuke van onze weuning stae en deur 't keukeraem kik, dan zien ik 'n vrindeleke straet met leuke vooroorlogse iensgezins'ûze met nette voortûntjies.
Somtije is 't zô stil in de straet, dan 'oor je benae gien gelûd en toch lôpe d'r mense.
Omdat-te mêste teugewoordeg op sportschoene lôpe met zachte verende zôle, 'oor je iet 't geklik-klak van lêre 'akke op te straetstiene.
Vaek lôpe d'r ôk mense in d'r ientje met 'n plastic tasje an d'r 'and, waerin ze dan 'n maeltêd 'ebbe 'e'aeld bij de Chinees, of laen ik mar zegge de Griek.
'Oe dan ôk, ze 'ove iet te koke; d'r kant en klaere maeltêd zit in dat tasje.
Thûs 'ekomme zitte ze op te bank d'r bak leeg te ete en onderde'and naer de tellevisie te kikke.
Daernae achter de computer of naer de sportschool; in ellek geval blêft-'t stil in de straet.
Zô mar 'n straetbeeld ût deuze têd, twiedûzend achttien...
Non zien-ik 'n aa're straet, waer ik ôk 'eb 'eweund, mar we leve dan in negetien'onderd acht en dor-tig.
Ôk allemael ûze, mar gien iensgezins, neen, beneeje- en bôveweuninge, gien voortûntjies en de straet zellef is de gemienschappeleke speulplaes van de kindere.
D'r staene op te stiene 'inkelbaene 'etekend, 'ier en daer tusse de stiene ' n knikkerpot.
Midde op te straet kos je touwtje springe, allieneg of met 'n grôt springtouw waeran twie mêsjies mozze draaie en de aa're mêsjies oms te beurt in 't slingerende touw spronge onder 't zinge van
“in spin, de bocht mar in, ût spût de bocht mar ût”; vorderop wazze kindere an 't balle en ôk 'oepele was 'n geliefd spel.
Ien en al beweging en gelûd.
Daer wier 'n boveraem ope'eschove en 'n vrouwestem riep: “Jan in 'ûs komme, we gaene ete” en dan 'oorde je 't geklepper van de o'blokke.
Van 'n beneeje-'ûs gaet-t'r 'n deur ope, 'n vrouw staet in d'r 'ande te klappe en roopt-t'r dochtertje: “Cootje, kom ete, zô bedien komt-je vaeder in 'ûs”.
Ien jonge mot nog gauw met 'n kan om 'n liter mellek en langzaem mar zeker wordt-'t stil in de straet.
De beweuners zitte allemael an de êge klaer 'emaekte maeltêd; je ken de geure rukke en as je goed lustert 'oor je 't gelûd van de lepels en vurreke; 't 'êt wat weg van 'messel’'...!
Daernae magge de kindere nog 'n uurtje bûte speule en neme de vaeders en moeders 'n stoel en gaene voor de deur 'n klesje 'ouwe met-te bure en 'ouwe onderwêl 'n ôgje in 't zêl.
'N straet vol beelde en gelui-je.
Wat 'ebbe me, as mens, toch 'n kosbaer bezit:.., ons ge'euge. |
'Herinneringen aan een straatje vol beelden en geluiden.Wanneer ik in de keuken van onze woning sta en door het keukenraam kijk, dan zie ik een vriendelijke straat met leuke vooroorlogse eensgezinshuizen met nette voortuintjes.
Soms is het zo stil in de straat, dan hoor je bijna geen geluid en toch lopen er mensen.
Omdat de meesten tegenwoordig op sportschoenen lopen met zachte verende zolen, hoor je niet het geklik klak van leren hakken op de straatstenen.
Dikwijls lopen er ook mensen in hun eentje met een plastic tasje aan hun hand, waarin zij dan een maaltijd hebben gehaald bij de Chinees, of laat ik maar zeggen de Griek.
Hoe dan ook, zij hoeven niet te koken, hun kant en klare maaltijd zit in dat tasje.
Thuis gekomen zitten zij op de bank hun bakje leeg te eten en onder de hand naar de televisie te kijken.
Daarna achter de computer of naar de sportschool; in elk geval blijft het stil in de straat.
Zo maar een straatbeeld uit tweeduizend achttien.
Nu zie ik een andere straat, waar ik ook heb gewoond, maar wij leven dan in negentienhonderd acht en dertig.
Ook allemaal huizen, maar geen eensgezins, nee, beneden- en bovenwoningen, geen voortuintjes en de straat zelf is de gemeenschappelijke speelplaats van de kinderen.
Er staan op de stenen hinkelbanen getekend, hier en daar tussen de stenen een knikkerpot.
Midden op de straat kon je touwtje springen, alleen of met een groot springtouw, waaraan twee meisjes moesten draaien en de andere meisjes om de beurt in het slingerende touw springen onder het zingen van ..in spin de bocht maar in, uit spuit de bocht maar uit; verder op waren kinderen aan het ballen en ook hoepelen was een geliefd spel.
Een en al beweging en geluid.
Daar werd een bovenraam open geschoven en een vrouwenstem riep: “Jan in, huis komen, we gaan eten” en dan hoorde je het geklepper van de klompen.
Van een benedenhuis gaat er een deur open, een vrouw staat in haar handen te klappen en roept haar dochtertje “Çootje, kom eten, zo dadelijk komt je vader naar huis”.
Eén jongen moet nog gauw met een kan weg om een liter melk en langzaam maar zeker wordt het stil in de straat.
De bewoners zitten allemaal aan de zelf klaar gemaakte maaltijd; je kunt de geuren ruiken en wanneer je goed luistert hoor je het geluid van de lepels en vorken.
Het heeft wel iets weg van metselen.
Daarna mogen de kinderen nog een uurtje buiten spelen en nemen de vaders en moeders een stoel en gaan voor de deur een praatje houden met hun buren, houden onderwijl een oogje in het zeil.
Wat hebben wij, als mens, toch een kostbaar bezit..ons geheugen. |
‘êmwee.
Nog ien kêr an de lêband lôpe
en effetjies op moeders schôt
Nog ien kêr an vaeders ‘and
…kuiere in kinderland.
Een vlet is net teruggekeerd van een tochtje op zee.Visserlui brachten passagiers
op hun schouders of gezeten op een plankje (Kakkestoe;e meie) aan- en van boord.
Collectie Muzee Scheveningen
Kak’iele."Zelle we nog effe 'n stikje gaen kuiere?", vroog ik.
"As Annie en Ghiel 't goed vinne, mên 'è-je", zee die van mên.
"Jae, netuurlek vinne we dà’- goed, ken gelik 't ete zakke", zee An.
Zô 'ezêd, zô 'edaen.
Zonder erreg 'aa'ne we-onder 't klesse 'n flink stuk 'elôpe en 't wier toch weer têd om op 'ûs an te gaen.
Mar mense kindere ik kos temet gien stap mêr verzette, zonder pên.
"Wat 'è-je Im?"
"Me-schoene doene zô'n zêr."
"Dà'-ken iet", zee die van mên, " je zel je voete bedoele.
'ei’-je non wel goeie schoene an 'edaen"?
"Jae, me nieuwe; ik doch, die ken ik gelik ûtlôpe"
"Inlôpe zel je bedoele, Im, mar laen-ik-is effe kik.ke".
"Zô", zee Ghiel, "dà-'s kiele kiele of 't benne kak'iele.
Zô ken je iet deurlôpe.
Daer motte me 'n mouw anpasse.
Ze mot 'oger staen; we zelle d'r wat pampieretjes in motte legge."
"Gaet 't zô beter, Im? Aars mot- ik je op me regge neme", zee die van mên.
"Of", zee Ghiel, "we motte kakkestoele meie doen"
.Dat was lache; ik zag me al zitte tusse die twie manne in op t'r 'ande.
Neen, ik sting goed 'oog met al dat opvulsel.
Die van mên mopperde nog wat, zô ies van wie gaet-t'r non met spiksplinternieuwe schoene 'n bos-wandeling maeke.
Mar effe laeter liepe we-alweer, druk kallende, deur 't bos.
'Oe komme ze non an kak'iele?
We wisse 't iet.
'T slaet toch nurreges op, mar we wete allemael op Scheveninge wat of 'n kak'iel is.
"Dat is toch ôk zô met-te kakkelauwes ", zee Annie.
Toch iet êlemael; we wete dà’-je d'r bang van mot weze, mar 'oe die-d'r ût ziet ken gien mens je vertelle, mar van 'n kak'iel wel.
Toene-me weer berom in 'ûs wazze en ik gauw 'n paer sloffe 'a' an'edaen, benne we nog met z'n viere wat nae gaen klesse en Annie begon te zinge:
Kakkestoele meie
Immie gaet ût reie...
En zô verdaegde we al lachende weer in 't verleeje.
'Oe zôies is ontstaen? We wete 't iet.
'N 'êle têd laeter kwam ik Ghiel weer teuge in de Straet en 't êrste wat-tie riep was :
" Im, 'oe is 't mè-je kak'iele…"? |
Kakhielen.“Zullen wij nog even een stukje gaan wandelen?”, vroeg ik.
“Als Annie en Ghiel het goed vinden, mij heb je”, zei die van mij.
“Ja, natuurlijk vinden wij dat goed, kan gelijk het eten zakken”, zei An.
Zo gezegd, zo gedaan.
Zonder erg hadden wij onder het kletsen een flink stuk gelopen en het werd toch weer tijd om op huis aan te gaan.
Maar mensenkinderen, ik kon bijna geen stap meer verzetten zonder pijn.
“Wat heb je Im”?
“Mijn schoenen doen zo zeer”.
“Dat kan niet”, zei die van mij, “je zult je voeten bedoelen, heb je nu wel goeie schoenen aange-daan”?
“Ja, mijn nieuwe, ik dacht die kan ik gelijk uitlopen.”
“Inlopen zal je bedoelen, Im, maar laat mij eens even kijken.”
“Zo”, zei Ghiel, “dat is kiele kiele, of het zijn kakhielen. Zo kan je niet doorlopen.
Daar moeten we een mouw aanpassen.
Ze moet hoger staan; we zullen er wat papier in moeten leggen”.
“Gaat het zo beter, Im? Anders moet ik je op mijn rug nemen”, zei die van mij.
“Of”, zei Ghiel, “we moeten kakkestoele meie doen”.
Dat was lachen; ik zag me al zitten tussen die twee mannen in op hun handen.
Neen, ik stond goed hoog met het opvulsel.
Die van mij mopperde nog wat, zo iets van wie gaat er nu met spiksplinternieuwe schoenen een boswandeling maken.
Maar even later liepen we al weer druk kletsende door het bos.
Hoe komt men nu aan kakhielen?
Wij wisten het niet.
Het slaat toch nergens op, maar we weten allemaal op Scheveningen wat een kakhiel is.
“Dat is toch ook zo met de kakkelauwes”, (boeman), zei Annie.Toch niet helemaal; we weten wel dat je er bang voor moet zijn, maar hoe hij er uit ziet, kan geen mens je vertellen, maar van een kakhiel wel.
Toen wij weer terug in huis waren en ik gauw even een paar sloffen had aan gedaan, zijn we nog met z’n vieren wat gaan napraten en Annie begon te zingen:
Kakkestoele meie, Immie gaat uit rij-je.
En zo verdaagden wij al lachende weer in het verleden.
Hoe zo iets is ontstaan? We weten het niet.
Een hele tijd later kwam ik Ghiel weer tegen in de Keizerstraat en het eerste dat hij riep, was
“Im, hoe is het met je kakhielen”? |
Kinderspeelplaats bij de Bataaf in de Scheveningse bosjes.
Collectie Muzee Scheveningen.
Entree Speeltuin de Bataaf in de Scheveningse bosjes.
Collectie Muzee Scheveningen.
Betaef en Wesbrookpark.
| ‘t Liedje van “Op ‘n môie pinksterdag” van Annie M.G.Schmidt, roopt ôk bij mên – net as bij veul mense – erinneringe op.
Mè’-me vaeder mee an z’n ‘and.
Blommetjies plukke en klesse ‘, onderd ût.
Ik gong ôk vaek mee voorop te fiets; daer ‘a’ die ‘n êzere bankje op te stang ‘emaekt.
As ‘n koningin zat ik.
Zeumers-s’aevens gong die nog al-d’r-is paerdeslae snêje voor de kenêne.
Op ‘n keir moch ik mee.
Ik mos zôgenaemd op te zak mè-paerdeslae passe en ik ‘a’ ‘t best naer me zin: ‘t was bij ‘t Wes-brookparrek.
D’r wazze môie butterblommetjies en d’r liepe koeie te graeze.
Me-vaeder druk an ‘t werrek en opiens zag tie mên iet mêr.
Wel ‘n ‘ope koeie.
‘IJ d’r op of.
Ik zat in de midde en zee, ‘êl verukt :” Vae, die koeiere ete alles op”, met ‘n gezicht of ik ‘m daer ‘n grôt plezier mee dee.
Net of ik zegge wulde: “Kik, ze-ete netjies d’r borretje leeg”.
Deur de weeks gong ôk me moeder wel-d’r-is met ons op stap.
Zô ôk ‘n keir met ‘n paer buurvrouwe met-t’r kindere.
Allemael naer de Betaef.
Op ‘n woensdagmiddag.
‘T was iet zô druk in de speultûn, dus we-’oofde gien rûzie te maeke, wie d’r ‘t êrst op te schommel moch.
We wiere ‘erope voor ‘n gleisje limmenaede en toe’-mar weer speule.
Tot we voor ‘n twiede keir ‘erope wiere.
“Non krêge we zeker ‘n êsje”, zee me zusje.
We- ‘olde naer onze moeders…, mar niks gien êsjes.We gonge naer ‘ûs.
“Waerom non? We benne net zô lekker an ’t speule.”
Krêtende gonge we mee.
Wà’-bleek non? Onze moeders wazze weg-’estierd.
Ze- ‘aa’ne mar ien kesumptie ‘enome en dà’-von de kelner te wêneg.
Jaere laeter ‘aa’ne me ‘n grôt feest in de Betaef.
Die van mên was vêf en twinteg jaer verbonne an z’n kantoor en die baes ‘a’ ons dat an’eboje.
De direkteur van de Betaef kwam ons felicitere en we krege ‘n môi wandtegeltje van-‘m
Netuurlek mos ik denke an toene me weg mozze, jaere ‘eleeje.
Ik weet best: geld allien maekt iet gelukkig, mar as je wêneg geld bezit, verandert t ‘r toch veul en benne de mense gemienelek iet zô vriendelek teuge je. |
Het liedje van “Op een mooie Pinksterdag”, van Annie M.G.Schmidt, roept ook bij mij - net als bij veel mensen - herinneringen op.
Met mijn vader mee aan zijn hand.
Bloempjes plukken en babbelen, honderd uit.
Ik ging ook dikwijls mee voorop de fïets; daar had hij een ijzeren bankje op de stang gemaakt.
Als een koningin zat ik.
Op een zomeravond ging hij nog al eens paardesla snijden voor de konijnen.
Op een keer mocht ik mee.
Ik moest zogenaamd op de zak met paardesla passen en ik had het best naar mijn zin; het was bij het Westbroekpark.
Er waren mooie boterbloemen en er liepen koeien te grazen.
Mijn vader was druk aan het werk en op eens zag hij mij niet meer, maar wel veel koeien.
Hij er op af.
Ik zat in het midden en zei heel verrukt:.”Va, die koeiere eten alles op”, met een gezicht of ik hem daar een groot plezier mee deed.
Net of ik zeggen wilde: “Kijk, ze eten netjes hun bordje leeg”.
Door de weeks ging ook mijn moeder wel eens met ons op stap.
Zo ook een keer met een paar buurvrouwen met hun kinderen.
Met z’n allen op een Woensdagmiddag naar de Bataaf.
Het was niet zo druk in de speeltuin, dus wij hoefden geen ruzie te maken, wie het eerst op de schommel mocht.
Wij werden geroepen voor een glaasje limonade en daarna maar weer spelen.
Tot wij voor een tweede keer geroepen werden.
“Nu krijgen we zeker een ijsje”, zei mijn zusje.
Wij holden naar onze moeders …, maar niks geen ijsjes.
Wij gingen naar huis.
“Waarom nu? We zijn net zo lekker aan het spelen”. .
Huilende gingen wij mee.
Wat bleek nu?
Onze moeders waren weggestuurd.
Zij hadden maar één consumptie genomen en dat vond de kelner te weinig.
Jaren later hadden wij een groot feest in de Bataaf.
Die van mij was vijf en twintig jaar verbonden aan zijn kantoor en de baas had ons dit aangeboden.
De directeur van de Bataaf kwam ons feliciteren en wij kregen een mooi wandtegeltje aangeboden.
Natuurlijk moest ik denken aan toen wij jaren geleden weg moesten.
Ik weet best: geld alleen maakt niet gelukkig, maar wanneer je weinig geld bezit, verandert er toch veel en zijn de mensen meestal niet zo vriendelijk. |
Midde-paede mè’ kuierende mense.As je wul zien ‘oe môi ze wazze, dan zel je in ‘n oud foto-book motte kikke, of op ouwe ansicht-kaerte.
In deuze têd, benne ze ‘iet mêr in tel, zôas vrooger ôit iens de bedoeling was.
Non ‘eb ik-‘t over de midde-paede, die je in alle stadswêke ‘a’ en zellevers ‘aa’ne me d’r ien midde op te ‘êle Wes’dûnwegt.
Ik ‘eb-‘t t’r wel-d’r-is over ‘e’aad, datte op te Zundagmiddag de Scheveningse mêsjies in dracht, mè’-z’n vêf, zus, somtije zeuvene, narrem in narrem, liepe over dà’-middepad, waer non ‘t verkêr raest.
De-ouwere kenne d’r êge dat nog ‘êl goed ‘euge.
De nog ‘ouwere ‘ebbe ôk kenne kikke naer al die deftege lui, die dan op te midde-paede van de Wullem de Zwêgerlaen of te Staete’laen liepe te kuiere, mè’-lange jeponne, grôte ‘oede, vol mè’-vere of blomme, ‘n paeresol, rêlaersjies en d’r neus in de wind; de manne d’r naest in ‘t pak, ‘n ‘ôge- of bol-‘oed op , vaek ‘n wandelstok mè’-zullever versierd en ‘n grôte segaer.
Die ‘oorde d’r bij: “Je ben gien man, as je-’iet rôke kan”, las je toe’dertêd op te tegeltjies bôve de schoorstien.
Dan ‘aa’ne die manne vaek ôk nog ‘n bolle buk en ‘n dikke gouwe gelogie-ketting ‘ange.
Ze wazze, zô ‘ezêd, goed ge’oed en geschoeid , aars ‘ezêd: van top tot tên op’esnebt.
O jae, dan ‘aa’ne de daemes ôk nog ‘n zullever-vos om d’r ‘als ‘ange, kompleet mè’-kop en staert, ‘t bekje van de vos nog vol mè’-witte tandjies.
Dà’-vonne ze nog môi ôk.
Mar goed ‘ t wazze aa’re tij-je en as je non naegaet, geniens zô lang ‘eleeje; ‘t is nae de twiede wur-reld-oorlog aars ‘eworre.
De jonk’êd ‘êt-t’r gien bezwui van.
Die denke dat tie midde’paede, die d’r non nogzên, benne ‘emaekt om de auto’s te parkere.
Ze ziene iet aars.
Die tussepaede, mè’-langs bij-je kante prachtege dikke bome en die kuierende mense, dat ‘ebbe ze nôit iet ‘ekend en wà’-je ‘iet ‘eb ‘ekend, mis je ôk ‘iet.
Mar voor ouwere is ‘t precies aarsom.
Wij ‘ebbe ‘t wel ‘ekend en daerom blêf ‘t voor ons toch ammaar ‘n gemis… |
Middenpaden met wandelende mensen.Wanneer je wil zien hoe mooi het was, dan zul je in een fotoboek moeten kijken, of op oude an-zichtkaarten.
In deze tijd zijn ze miet meer in tel, zoals vroeger ooit eens de bedoeling was.
Ik heb het nu over de middenpaden, die men in alle stadswijken had, en zelf hadden wij er één mid-den op de Westduinweg.
Eens heb ik het er al over gehad, dat op de Zondagmiddag de Scheveningse meisjes in klederdracht met zijn vijven, zessen, soms zevenen, arm in arm liepen over dat middenpad, waar nu het verkeer raast.
Ouderen kunnen zich dat nog goed herinneren.
Nog ouderen hebben ook kunnen kijken naar al die deftige lui, die op de middenpaden van de Wil-lem de Zwijgerlaan of de Statenlaan liepen te wandelen met lange japonnen, grote hoeden, vol met veren of bloemen, een parasol, rijlaarsjes en hun neus in de wind, de mannen er naast in het pak, een hoge- of bolhoed op, dikwijls een wandelstok met zilver versierd en een grote sigaar.
Dat hoorde erbij: “Je bent geen man, als je niet roken kan”, las je toendertijd op de tegeltjes boven de schoorsteen.
Dan hadden die mannen vaak ook nog een bolle buik en een dikke gouden horlogeketting hangen. Ze waren zo gezegd goed gehoed en geschoeid, anders gezegd van top tot teen opgesnebt.
O ja, dan hadden de dames ook nog een zilvervos om hun hals hangen, compleet met kop en staart, het bekje van de vos nog vol met witte tandjes. Dat vond men nog mooi ook.
Maar goed het waren andere tijden en wanneer je nu na gaat, niet eens zo lang geleden.
Het is na de Tweede wereldoorlog anders geworden.
De jonkheid heeft er geen idee van.
Zij denken dat de middenpaden, die er nog zijn gemaakt zijn om de auto’s te parkeren.
Zij zien niet anders.
Die tussenpaden, met langs beide kanten prachtige dikke bomen en al die wandelende mensen, heb-ben zij niet gekend en wat men niet heeft gekend, dat mist men niet.
Maar voor ouderen is het precies andersom.
Wij hebben het wel gekend en daarom blijft het voor ons altijd een gemis. |
Bel’aemel.Slaep kindje slaep, daer bûte lôpt ‘n schaep,
‘n schaep mè’-spierwitte voetjies,
die drink zên mellek zô zoetjies,
slaep kindje slaep, daer bûte lôpt ‘n schaep.
Kom, laete me effe omkikke in ‘t verleeje.
Zô, non benne me in ‘n knusse ‘ûskaemer; ‘n jonge moeder zit bij ‘t raem te brei-je.
Vlak naes-t’r staet ‘n schommelwieg en om de wieg te laete schommele ‘êt-te moeder ‘n koord an de wieg en …an d’r bien ‘ebonne.
Zô ken ze d’r kindje in slaep zinge en onder-de’and d’r ‘andjies laete gaen.
Daer gaet-te kaemerdeur ope en grôtje komt binne sloffe om effe te kikke naer d’r klênzeuntje; ze doet te gerdêntjies van de wieg opzij en ze zêt teuge d’r dochter: “ Och ‘t arreme schaep lêt te piepe, ‘ij ‘êt ‘t op z’n borsje. Ik zel ‘n stik grauw pampier lange en daer wat kaersvet op smere en dat op z’n borsje legge; z’n ‘empje en z’n borsrokje d’r overéén en dan ken ‘t broei-je, dà’-zel-‘m goed doen”.
Grôtje is bezurregd en noemp t’r klênzeuntje ‘n arrem schaep.
Jae, vrooger , en non nog wel , ‘ebbe we ‘n zwak voor ‘n schaep.
We vinne ‘t zô ‘n anminneg dier en dat is ‘t ôk.
Mar toch ken ‘n schaep ôk ‘n bel’aemel weze, ‘oor.
Dà’- zou je iet zegge, ‘n schaep ‘n bel’aemel, dà’-ken toch iet?
Toch is ‘t zô.
Toe’-ik ‘t ‘oorde verschôt -ik ôk, ze benne toch allien mar lief?
Mar lustert , ik zel ‘t jûlie vertelle.
Vrooger ‘aa’ne me in ons land iet allien de Nordzê en de Zûderzê, mar ôk ‘n zê van ‘eidevelde, onofzienbaer en daerop graesde grôte kuddes schaepe en gemienelek mar met ien ‘erder, die dan liep te brei-je.
De kuddes graesde op tie grôte ‘eidevelde en zô kwam ‘t voor datte die schaepe zô vor ofdwaelde dat-te ‘erder zên kudde ût ‘t ôg kos verlieze en dà’-moch iet.
Wat ‘aa’ne ze non bedocht?
Ien grôt flink schaep kreeg ‘n bel om z’n ‘als ‘ebonne en die mos voorop lôpe, zô ‘ezêd voor de kudde ût.
As te ‘erder z’n schaepe iet mêr zag, kos tie ze toch ‘ore deur ‘t klingele van de bel.
De ‘êle kudde vollegde ‘de bel’aemel.
Gong die over ‘n dam, wel, dan vollegde al die schaepe .
Non zien-ik in gedachtes die schommelwieg met tat klêne jongetje, die’n kou ‘a’ ‘evattet en z’n grôtje , die zô bezurregd was om ‘t arreme schaep.
Wie weet wat of t’r van d’m is ‘eworre.
Meschien wel ‘n bel’aemel? |
Belhamel.“Slaap kindje slaap, daar buiten loopt een schaap,
een schaap met spierwitte voetjes,
die drinkt zijn melk zo zoetjes,
dlaap kindje slaap, daar buiten loopt een schaap.
Kom, laten wij even omkijken in het verleden.
Zo, nu zijn we in een knusse huiskamer, een jonge moeder zit bij het raam te breien.
Dicht naast haar staat een schommelwieg en om de wieg te laten schommelen heeft de moeder een koord aan de wieg en …aan haar been gebonden.
Zo kan zij haar kindje in slaap zingen en onder de hand haar handen laten gaan.
Daar gaat de kamerdeur open en grootje komt binnen sloffen om te kijken naar haar kleinzoontje, Zij doet de gordijntjes van de wieg opzij en zegt tegen haar dochter; “Och, het arme schaap ligt te piepen, hij heeft het op zijn borstje. Ik zal een stuk grauw papier halen en daar wat kaarsvet op sme-ren en dat op z’n borstje leggen, zijn hempje en borstrokje er over heen en dan kan het broeien, dat zal hem goed doen”.
Grootmoeder is bezorgd en noemt haar kleinzoontje een arm schaap.
Ja, vroeger en nu nog wel, hebben wij een zwak voor een schaap.
Wij vinden het zo een aanminnig dier en dat is het ook.
Maar toch kan een schaap ook een belhamel zijn, hoor.
Dat zou je niet zeggen, een schaap een belhamel, dat kan toch niet?
Toch is het zo.
Toen ik het hoorde verschoot ik ook, ze zijn toch alleen maar lief?
Maar luister, ik zal jullie wat vertellen.
Vroeger hadden wij in ons land niet alleen de Noordzee en de Zuiderzee, maar ook een zee van hei-develden, onafzienbaar en daarop graasden grote kudden schapen en meestal maar met één herder, die dan liep te breien.
De kudden graasden op die heidevelden en zo kwam het voor dat de schapen zo ver afdwaalden, dat de herder zijn kudde uit het oog kon verliezen.
Wat hebben ze nu bedacht?
Eén groot schaap kreeg een bel om zijn hals gebonden en deze moest voorop lopen, zo gezegd voor de kudde uit.
Wanneer de herder zijn schapen niet allemaal meer zag, kon hij ze toch horen door het klingelen van die bel.
De hele kudde volgde de belhamel.
Ging die over een dam, wel dan volgden de anderen.
Nu zie ik in gedachten die schommelwieg met het kleine jongetje, die een kou had gevat en zijn grootmoeder, die zo bezorgd was om het arme schaap.
Wíe weet wat of er van hem is geworden. Misschien wel een belhamel. |
Visverkôpster.
| Jae, zô mar 'n preitje.
Dat 'a' ik onderlest in 't Muzee met 'n vrindeleke, voor mij onbekende, mevrouw, die teuge me zee dat ze 't íer allemael zô môi von en gong ze vorder: “Ik geniet-t'r zô van en ik ben toch gien Sche-veningse, mar ik ken wel 'n gedich'je van 'n visverkôpster; zel ik 't U laete 'ore”?
“Graeg”, zee ik en effe laeter zee ze 't op:
'Ier zie je non Saertje staen
Met-t'r maa vol vis belaen.
Saertje 'êt, jae reken mar
enkelt vors en goeie waer,
schellevis en kabbeljauw,
mense, kik en kôp mar gauw
Pietermanne en makrêl.
'Eus, ik vraeg U iet te veul
gelôf me, Saertje is iet mi,s,
Ze 'êt ammaar pracht van vi.s
Ôk maek ik ze voor U schôn,
vraeg t'r voor 'êlegaer gien lôn.
Menselief, non smulle mar
Dat 't U smaeke is de wens van Saer.
Dà'-s non echt 'n gedichje ût-tie goeie ouwe têd en die benne zô leuk om te 'ore.....en om te bewaere voor ’t naegeslacht.
De mevrouw, die ût Voorburreg kwam, zee: “As U 't leuk vin ken ik 't wel voor U opschrêve 'oor” en 'n paer daege laeter lee 't al bij mên in de bus.
Zôdoende vin ik 't tan weer leuk om 't non ôk an jûlie te laete zien.
Dà'-benne zô de toevallig'ede in 't leve, want-tat was 't toch wel dat-tie mevrouw, bij onze ontmoe-ting onmiddelek doch an 't gedichje van 'n visverkôpster.
Mên opoe was vanof t'r jonge jaere tot an d'r ouwe dag visverkôpster, zô'n staetege Scheveningse vrouw en ik wulde, diep in me-'art, net zô worre as me-opoe.
Zou d'r dan toch ies van opoe in mên zitte, zôas ze teugewoordeg zegge ”in me-gene zitte”?
Die van mên zee: “Im, toeval bestaet iet, alles gaet zô 't gaen mot”!
Mar ik vin 't wel frappant, nietan, dat 'n mevrouw ût Voorburreg, zô mar met mên begon te praete over 'n visverkôpster. |
Ja, zo maar een praatje.
Dat had ik laatst in Muzee met een vriendelijke, voor mij onbekende mevrouw, die tegen mij zei dat zij het hier allemaal zo mooi vond en ze ging verder “Ik geniet er zo van en ik ben toch geen Sche-veningse maar ik ken wel een gedichtje van een visverkoopster; zal ik het u laten horen”?
“Graag”, zei ik en even later zei ze het op:
Met haar mand vol vis beladen,
Saartje heeft, ja reken maar,
enkelt vers en goeie waar,
Schellevis en kabbeljauw,
mensen kijk en kom maar gauw,
pietermannen en makreel,
heus, ik vraag u niet te veel.
Geloof me, Saartje is niet mis,
ze heeft altijd prachtige vis,
Ook maak ik ze voor u schoon,
vraag er voor helemaal geen loon.
Menselief, nu smullen maar.
Dat het mag smaken is de wens van Saar.
Dat is nu echt een gedicht uit die goede oude tijd en die zijn leuk om te horen en om te bewaren voor het nageslacht.
De mevrouw, die uit Voorburg kwam, zei: “Als u het leuk vindt kan ik het wel voor u opschrijven, hoor en een paar dagen later lag het al bij mij in de bus.
Zodoende vind ik het dan weer leuk om het nu ook aan jullie te laten zien.
Dat zijn de toevalligheden in het leven, want het is toch toevallig dat die mevrouw, bij onze ont-moeting gelijk moest denken aan dit gedicht van een visverkoopster.
Mijn opoe was van af haar jonge jaren tot aan haar oude dag visverkoopster, zo’n statige Scheve-ningse vrouw en ik wilde diep in mijn hart net zo worden als mijn opoe.
Zou er dan toch iets van opoe in mij zitten, zoals men tegenwoordig zegt “in mijn genen zitten”?
Die van mij zei: “Im, toeval bestaat niet, alles gaat, zoals het gaan moet”.
“Maar ik vind het wel toevallig, vind je niet, dat een mevrouw uit Voorburg zo maar met mij begon te praten over een visverkoopster. |
Like dit 555 Liked