Martijntje en de P.T.T. deel 3
De verloochening
De aan hem toegekende onderscheiding voor zijn boek Martijntje door de Kultuurgemeenschap zal voor Arie Pieter Krul niet zonder gevolgen zijn gebleven. Zijn verschijning door middel van een foto in één, of in wellicht meer dagbladen zullen van hem een openbaar figuur hebben gemaakt. Krul komt hoe dan ook in contact met een groep lieden die zich bezighouden met het Westfriese dialect en daar ligt de vermoedelijke sleutel van de verdere door hem genomen stappen. Naast het Schevelings Prentebook is, in na-oorlogse jaren, ook een hoeveelheid aantekeningen en woordenverzamelingen boven water gekomen die betrekking hadden op het Scheveningse dialect. Die verzameling zal ouder zijn geweest dan het Schevelings Prentebook (1943) dat wellicht moet worden beschouwd als een proeftuintje voor wat Krul als doel in zijn hoofd had: een woordenboek. Het is er niet van gekomen want Krul stierf op 12 juni 1945.Geen verantwoording
Door Kruls dood zeer kort na de oorlog heeft niemand de kans gekregen, hem verantwoording te vragen of verklaringen te laten afleggen over zijn handel en wandel tijdens de oorlogsjaren. Alleen via datgene wat hij aan het papier heeft toevertrouwd kan een tipje van de sluier worden opgelicht. Uit een later nog te bespreken boek kan men, zij het op indirecte wijze, opmaken dat Krul een verongelijkte man moet zijn geweest die zich miskend voelde, die meende dat men hem tekort deed en die vond dat hij meer waardering verdiende dan hij kreeg. Het wekt zelfs de schijn dat hij heeft gedacht dat het kwam doordat hij een gewone Scheveninger was in de ogen van zijn niet van Scheveningen afkomstige superieuren. In 1944 zal dit duidelijk blijken. Hoe dan ook, Kruls streven lijkt te zijn geweest, de gewone Scheveninger een hogere status te doen toekomen dan die van tot nog toe en hij ziet zijn kans schoon via de Duitse ideeën over het Germaanse ras. Hij wil doen geloven dat de Scheveningers, en met hen andere kustbewoners langs de Noordzeekust, feitelijk Friezen waren en dus behoorden tot het hoogstaande Arische ras. Maar hoe dit aan te tonen?West-Friesland
Krul gebruikt daarvoor het dialect als bindmiddel. Maar ja, de sprong van de Scheveningse spreektaal naar het echte Fries is een al te grote. De stap echter van het Schevenings naar het – weliswaar – West-Fries (maar hóé dan ook Fries!) zoals dat in Noord Holland wordt gesproken lijkt Krul wel haalbaar. Dat hij daarvoor kunstgrepen heeft moeten hanteren die onecht en onwerkelijk waren heeft hem daarvan niet weerhouden. Wanneer men namelijk het door Krul weergegeven dialect leest zoals dat wordt aangetroffen in zijn dichtbundeltje Schevelings Prentebook (1943), dan blijkt dit sterk af te wijken van dat wat de eerdere roman Martijntje (1941) liet zien. De in de gedichten voorkomende woorden doen qua spelling het meest denken aan de Friese taal terwijl de inhoud van de tekst daar als het ware mee flirt. Het lezen van de gedichten bevestigt het: ze laten door hun inhoud een sterke verwantschap zien met de Friezen. Het bundeltje wil de lezer in feite de indruk geven dat de schrijver ervan, toch een Scheveninger, zich een (West-)Fries voelt. In de dichtbundel wordt voor het taalgebruik verwezen naar De spelling van ’t Westfries, een uitgave van een zogeheten Permenente kemmissie fan de West-Frieze-Styk. En ongetwijfeld zal de laatstgenoemde groepering het streven van Krul met vreugde hebben omarmd want immers: hoe meer aangetroffen echte Friezen (lees: Germanen), hoe beter voor de Groot-Duitse gedachte.Waangedachten
Het reikt te ver om een en ander verder toe te lichten. Ik moet hiervoor verwijzen naar mijn boek De spreektaal van de Scheveningse kustbewoners (2004). Zonder twijfel kan hier echter worden vastgesteld dat indertijd bij Krul ten aanzien van het Scheveningse dialect sprake is geweest van een bewuste dwaling. Deze heeft misleidend gewerkt en ze heeft het beeld van ons dialect uit de veertiger jaren van de twintigste eeuw grof vertekend en de identiteit van de Scheveninger bewust verloochend. De eerdergenoemde woordenverzameling van Krul, na zijn dood uitgegeven als De Scheveningse Woordenschat (1986), valt ten dele onder een zelfde noemer. Krul toonde zijn ware gezicht toen hij in de loop van het jaar 1944 zijn – voor velen onbekende – boek Frontlijn P T T publiceerde. © Piet Spaans 2011 historisch publicist en auteur Den Haag Holland http://nl.wikipedia.org/wiki/Piet_Spaans
<< Vorige Volgende >>
Geplaatst op 07-05-2013 en 1320 keer gelezen
Like dit 857 Liked